Tkaniny i dodatki w krawiectwie

Wysokiej klasy ubranie to suma kilku czynników, z których najważniejsze są:

krój;

tkanina;

oraz mających mniejsze, ale również istotne znaczenie:

dodatki krawieckie;

jakość wykonania;

jakość wykończenia;

W tym miejscu przekażemy podstawowe informacje dotyczące jakości tkanin i wybranych dodatków krawieckich.

WEŁNY:

WEŁNA MERYNOSOWA (MERINO)
Tkanina wytwarzana z runa owiec rasy merynos wywodzącej się z Azji - najczęściej używana nazwa to Merino Wool. W XII wieku dotarła do Europy, a konkretnie do Hiszpanii, skąd rozprzestrzeniła się do innych krajów. Obecnie najliczniejsze pogłowie jest w Australii oraz Nowej Zelandii i właśnie stamtąd pochodzi najlepsze runo. Tkanina z wełny merynosowej jest wysoce higroskopijna tzn. pochłania i odprowadza na zewnątrz nadmiar wilgoci z organizmu (około 10 x więcej od włókien sztucznych). Dzięki budowie włókien utrzymuje stałą temperaturę ciała absorbując lub oddając ciepło co sprawia, że w chłodniejsze dni chroni przed wyziębianiem, natomiast w ciepłe przed przegrzaniem. Tkanina jest lekka, miękka i elastyczna, a co najważniejsze - "nie gryzie" tak jak wełna owcza, szczególnie ta słabszego gatunku. Stosowana do produkcji wysokiej jakości ubrań.

MOHAIR
Tkanina wytwarzana z runa kóz angorskich pochodzących z Tybetu. Produkcja moheru znana była w Azji Mniejszej (dzisiejsza Ankara - stolica Turcji, w przeszłości zwana była Angorą.) W XVIII wieku próbowano hodować kozy angorskie w Europie, ale niestety nie przyjęły się w tutejszych warunkach. W związku z trudnością ze zdobyciem surowca, tkaniny moherowe były bardzo drogie. W latach 30-tych XIX wieku zaprowadzono produkcję w Afryce Południowej, z której do dnia dzisiejszego pochodzi najlepszej jakości surowiec. Moher nadaje tkaninie miękkości, połysku i wytrzymałości. Jest stosowany do produkcji wysokiej jakości ubrań.

ALPAKA
Alpaka to tkanina wytwarzana z runa połodniowoamerykańskich zwierząt wyglądem przypominajacych lamę. Hodowane na zboczach Andów w Peru, Ekwadorze, Boliwii i Chile na wysokościach 4000-5000m n.p.m. Tkanina miękka, lekko błyszcząca oraz wysoce higroskopijna i termoizolacyjna, co jest wynikiem adaptacji zwierząt do trudnego otoczenia, w którym są hodowane. Materiały stosunkowo drogie, używane do produkcji ekskluzywnych ubrań.

KASZMIR Kaszmir to tkanina uzyskiwana z wełny kóz kaszmirskich. Charakteryzuje się bardzo cienkimi włóknami o grubości 16-18 mikronów. Włókna pozyskiwane są przez wyczesywanie, a nie strzyżenie jak w przypadku owiec. Najdelikatniejszą wełnę otrzymuje się od kóz zamieszkujących Mongolię. Kaszmir jest jednym z najsubtelniejszych, najbardziej miękkich oraz ciepłochronnych włókien. Jego ilość jest ograniczona, dlatego też należy do tkanin bardzo wytwornych i drogich. Używany do produkcji super ekskluzywnej odzieży.

WIGONIA (VICUNA) Tkanina wytwarzana z runa lamy wigonii. Wigonia to rzadkie i chronione zwierzę zamieszkujące stoki Andów w Peru, Boliwii, Argentynie, Ekwadorze i Chile na wysokościach dochodzących do 6000 metrów. To brylant wśród tkanin, włókna mają grubość od 10 do 13 mikronów. Wikunia posiada doskonałe parametry, a tkanina jest wyjątkowo delikatna i miękka. Ze względu na jej cechy oraz małą dostępność jest kosztowna - czterokrotnie droższa od kaszmiru. Nazywana jest "tkaniną Bogów", zaś w czasach Inków była zarezerwowana tylko i wyłącznie dla władcy. Używana jedynie do produkcji superekskluzywnych i najdroższych ubrań.

Oprócz składu surowcowego wpływ na jakość materiału ma także technologia produkcji, sposób wykończenia, a nawet pozornie tak mało znaczący fakt jak klimat oraz położenie geograficzne tkalni i przędzalni! Od blisko 200 lat producenci oferujący najlepsze tkaniny z najwyższej jakości surowca - przeważnie z Australii i Nowej Zelandii, produkują w Huddersfield w Anglii w hrabstwie West Yorkshire. Tamtejsze warunki klimatyczne oraz dostęp do doskonałej wody sprawiają, że tkaniny są jakościowo bezkonkurencyjne. Przy okazji warto wymienić niektórych dostawców z tkaninowej ligi mistrzów:

Bateman Ogden Ltd;

Holland & Sherry;

Scabal;

John Foster;

W ostatnich latach najbardziej popularną technologią w produkcji wysokogatunkowych materiałów stało się wytwarzanie tzw. wełen wysokoskrętnych.

Co to oznacza ?

Przędza wykorzystywana do wyrobu tkaniny jest skręcona z włókien o określonej średnicy. Typowa przędza czesankowa, przeznaczona na zwykłe tkaniny wełniane ma średnicę włókna 22µ-30µ (mikronów), natomiast włókna, z których wytwarza się przędze, a następnie tkaniny wysokoskrętne mają średnicę poniżej 20µ. Międzynarodowa Organizacja ds. Wełny i Tekstyliów Wełnianych (IWTO) z siedzibą w Brukseli wprowadziła standardowe oznaczenia tkanin wysokoskrętnych (SUPER...'s) w zależności od średnicy włókna i tak:


Reasumując, tkanina mająca oznaczenie SUPER...'s to gwarancja wyrobu wytworzonego z wysokogatunkowej wełny za pomocą nowoczesnej technologii włókienniczej. Czym wyższy numer po oznaczeniu SUPER tym tkanina delikatniejsza, szlachetniejsza i w większości przypadków lżejsza. Te o numerach powyżej SUPER 150's posiadają naturalny delikatny połysk, natomiast są mniej wytrzymałe od tych poniżej SUPER 150's. Włókna tkanin wysokoskrętnych mają dość dużą sprężystość co powoduje, że gniotą się mniej od tradycyjnych tkanin wełnianych.
Niemniej jednak samo oznaczenie SUPER 120's czy 130's itd. nie dyskwalifikuje innych wełen jako gorsze. Tkaniny mają jeszcze wiele innych parametrów świadczących o ich jakości.
Weźmy na przykład tkaninę SUPER 120's o składzie (wełna 45% poliester 55%), a więc mieszankę, gdyż IWTO dopuszcza również oznaczenia SUPER...'s do mieszanek zawierających co najmniej 45% wełny.
Jest to tkanina lepszej jakości od zwykłej elanowełny, o tym samym składzie, lecz klasyfikowana niżej od na przykład: SUPER 100's o składzie 100% wełna. Większość tkanin o wysokiej masie powierzchniowej czyli grubości tkaniny nie jest produkowana jako wełny wysokoskrętne, ponieważ proces technologiczny jest dość trudny (wymaga dużego zagęszczenia nitek osnowy i wątku). Do nielicznych można zaliczyć tkaniny SUPER 130's z kaszmirem o masie powierzchniowej 400g w kolekcji Midnight Oasis firmy Bateman Ogden Ltd. Tradycyjne smokingówki i krepy, tkaniny płaszczowe oraz tweedy tkane z najwyższej jakości surowca nie mają więc oznaczeń SUPER...'s, ale w niczym nie ustępują tym pierwszym.
CIEKAWOSTKA:

Polska również ma swoje miejsce w historii produkcji wysokiej jakości tkanin wełnianych.

W 1826 roku powstała w Bielsku Białej w ówczesnym zaborze austriackim firma: FABRYKA SUKNA KAROL JANKOWSKI I SYN, która dzięki dostępowi do żródeł bardzo dobrej jakości wody i surowca z pobliskich beskidzkich hodowli owiec rozpoczęła produkcję sukna. Kolejne pokolenia właścicieli rozwijając fabrykę na przestrzeni wielu lat doprowadziły do rozkwitu firmy, która w okresie II Rzeczpospolitej stała się jednym z wiodących producentów świetnej jakości wełny. Przed II wojną światową firma miała oddziały we wszystkich większych miastach Polski oraz krajach na 6 kontynentach !
Najlepsze jakościowo materiały tkane były z surowca australijskiego, gdzie firma posiadała własną hodowlę merynosów. Określenie "bielska wełna" było synonimem najwyższej jakości tkanin, z których można było uszyć ubrania w renomowanych zakładach krawieckich w Polsce.


Po II wojnie światowej zakłady znacjonalizowano, dostęp do dobrego surowca został utrudniony, ale kilka nowo powstałych zakładów nadal produkowało tkaniny głównie na potrzeby krajowe.
Po roku 1989 w III Rzeczpospolitej na skutek braku jakiejkolwiek polityki przemysłowej dla sektora tekstylnego oraz zaniechania inwestycji zarówno technologicznych jak i marketingowych "bielska wełna" zaczęła podupadać.
W drugiej dekadzie lat 2000-cznych XXI wieku mozna już śmiało stwierdzić, że tzw "bielska wełna" przeszła do historii:-(

INNE TKANINY:

LEN
Uzyskiwany z włókien pochodzenia roślinnego. Len to tkanina bardzo mocna, przewiewna, dobrze absorbująca wilgoć, antyalergiczna oraz antybakteryjna. Powyższe cechy sprawiają, że jest doskonałym wyborem na upalne lato. Jedyny mankament stanowi duża gniotliwość, ale to właśnie ona nadaje tkaninie uroku i podkreśla jej naturalny charakter. Z lnu produkuje się różnego rodzaju odzież oraz bieliznę, szczególnie jednak sprawdza się w sezonie letnim, pozwalając użytkownikom odczuć komfort nawet podczas dużych upałów.

JEDWAB
Tkanina uzyskiwana z włókien kokonu jedwabnika morwowego lub dębowego. Światowa produkcja jedwabiu to 50.000 ton rocznie, a więc jest niewielka i stanowi zaledwie 0,2% produkcji włókien. Tkaniny jedwabne charakteryzują się połyskiem, są gładkie, śliskie, wiotkie, miękkie, lekkie, cienkie i bardzo przyjemne w dotyku. Grubość włókna to 8-11 mikronów. Jedwab miesza się z dobrej jakości wełną do produkcji ubrań wierzchnich. W czystej postaci używany do wytwarzania lekkiej odzieży oraz dodatków.

POLIESTER (nazwa handlowa - ELANA)
Włókna poliestrowe to produkty w 100% syntetyczne - wytwarzane chemicznie. Są mało higroskopijne tzn. bardzo słabo pochłaniają wilgoć. Problemem jest też słaba przepuszczalność powietrza, co w połączeniu z niską higroskopijnością powoduje, że w ubraniach wykonanych z poliestru szybko i nadmiernie się pocimy. Jeśli chodzi o walory estetyczne to tkanina charakteryzuje się dość dużą sztywnością oraz specyficznym połyskiem, który nasila się w świetle dziennym. Poliester powstał w "Erze Atomu" i wytwarza się go na skalę przemysłową, co sprawia, iż jest tani. Cecha ta czyni go tkaniną najbardziej dostępną, popularną w krajach mniej zamożnych. Niestety u niektórych ludzi potrafi wywołać uczulenie, natomiast jego niewątpliwą zaletą jest wysoka odporność na gniecenie.